319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre, taşınmaz mal sahipleri her yıl belediyelere emlak vergisi ödemekle yükümlüdür. Ancak bazı özel durumlarda — örneğin dul, gazi, emekli, ev hanımı, işsiz veya şehit yakını kişiler için — bu yükümlülük ortadan kalkabilir.
Bir gayrimenkul satın alındığında, yeni malik belediyeye giderek veya e-Devlet üzerinden Tapu Taşınmaz Beyan hizmeti aracılığıyla emlak beyanında bulunmalıdır. Bu beyan sonrası belediye, taşınmazın bulunduğu bölgedeki rayiç bedel üzerinden yıllık vergi tutarını belirler.
Gayrimenkul satışı yapılmadan önce, taşınmazın üzerinde bulunan emlak vergisi borçlarının ödenmesi zorunludur. Satış anında taşınmaz üzerindeki tüm borçlardan satıcı sorumludur. Emlak vergisi normalde yılda iki taksit halinde ödenebilir; ancak satış planlanıyorsa tüm borcun tek seferde kapatılması gerekir. Eğer satış işlemi sırasında borç ödenmeden tapu devri yapılırsa, borç alıcıya geçer. Bu durumda alıcı, hem ana borcu hem de varsa geçmiş dönem faizlerini ödemek zorunda kalır. Ödeme sonrası alıcı, ödediği tutarı satıcıdan talep edebilir; satıcının ödememesi durumunda ise yasal yollara başvurabilir.
Gayrimenkulünü satmak isteyen mülk sahipleri, satış işlemini tamamlamadan önce mevcut emlak vergisi borçlarını ödemekle yükümlüdür. Çünkü tapu devri işlemlerinde, taşınmaz üzerindeki tüm geçmiş borçlar satıcıya aittir. Normal şartlarda emlak vergisi yılda iki eşit taksitte ödenebilir; fakat satış yapılacaksa, tüm borç tutarı tek seferde kapatılarak satış işlemleri öncesinde ödenmelidir. Eğer vergi borcu ödenmeden tapu devri yapılırsa, bu durumda borcun sorumluluğu alıcıya geçer. Yeni malik, yalnızca ana borcu değil, aynı zamanda önceki dönemlerden kalan faizleri de ödemek zorunda kalabilir. Böyle bir durumda alıcı, ödediği tutarı satıcıdan geri talep etme hakkına sahiptir. Satıcı ödeme yapmayı reddederse, alıcı hukuki yollara başvurarak alacağını tahsil edebilir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı satış işlemleri listesinde “Borcu yoktur” yazısı resmi olarak zorunlu belgeler arasında yer almaz. Ancak bazı tapu müdürlükleri işlem güvenliği için bu belgeyi isteyebilir. Satıcı borcunu unuttuysa sonradan sorun yaşanmaması adına alıcı da bu belgeyi talep edebilir. “Borcu yoktur” yazısı, taşınmazın bağlı bulunduğu belediyeden temin edilebilir veya e-Devlet’teki Gelir İdaresi Başkanlığı > Borcu Yoktur Yazısı Talep Girişi sayfası üzerinden kolayca alınabilir.
Emlak vergisi borcu, satış sürecinde en çok gözden kaçan detaylardan biridir. Ancak unutulmamalıdır ki bu borç, tapu devri sırasında satış işlemlerinin önünde engel oluşturabilir. Hem satıcı hem de alıcı, sürecin sorunsuz ilerlemesi için belediye veya e-Devlet üzerinden borç sorgulaması yapmalı, gerekirse “Borcu yoktur” yazısı alarak işlemlerini güvence altına almalıdır. Bu sayede hem yasal riskler ortadan kalkar hem de tapu devri sırasında beklenmedik bir mali yükümlülükle karşılaşılmamış olur.
İlginizi Çekebilir: Türkiye'de Gayrimenkul Satın Almanın Vergisi Ne Kadar?