Türkiye’de ev veya arsa satın almak isteyenlerin en çok merak ettiği konulardan biri, “gayrimenkul alırken hangi vergiler ödenir?” sorusudur. Gayrimenkul alım satımı yalnızca satış bedeli üzerinden gerçekleşmez; devlet tarafından belirlenen bazı vergi ve harçların da ödenmesi gerekir.
Tapu Harcı (Alım Satım Vergisi), gayrimenkul alım satım işlemlerinde ödenmesi gereken önemli bir vergidir.
Vergi, satış bedeli üzerinden toplamda %4 oranında hesaplanır. Örneğin, 1.000.000 ₺ değerinde bir ev için tapu harcı 40.000 ₺ olacaktır. Bu miktar, alıcı ve satıcının paylaşıma göre ayrı ayrı ödemesi gereken %2’lik oranla belirlenir.
Normalde, alıcı ve satıcı her biri %2 ödeyerek toplamda 40.000 ₺ tapu harcı öder. Ancak taraflar arasında yapılan bir anlaşma ile harç yalnızca alıcı tarafından da üstlenilebilir. Bu durumda, alıcı 20.000 ₺ ve satıcı 20.000 ₺ ödeyerek toplamda 40.000 ₺ tapu harcı ödemiş olur. Tapu harcı, tapu dairesinde işlem sırasında ödenir ve dekont alınmadan işlem tamamlanmaz.
Türkiye'de gayrimenkul işlemleri sırasında, tapu harcı dışında, her işlemde döner sermaye ücreti alınır. Bu ücret, belirli bir sabit tutar üzerinden hesaplanmakta olup, şehir ve işleme göre küçük farklılıklar gösterebilir. Genellikle bu tutar, yaklaşık birkaç yüz ₺ seviyesinde olmaktadır. Bazı durumlarda kadastro ücreti de söz konusu olabilir. Özellikle yeni parsel veya proje kayıtları için yapılan işlemlerde bu ek maliyetler ortaya çıkabilmektedir. Gayrimenkul alım-satım işlemlerinde, yalnızca döner sermaye ücretine değil, aynı zamanda olası kadastro ücretlerine de dikkat edilmesi önemlidir.
KDV (Katma Değer Vergisi), Türkiye'de mal ve hizmetlerin satışında uygulanan bir vergi türüdür. Hangi durumlarda ödenir? sorusuna gelince, KDV yalnızca yeni inşaat projelerinde veya ticari gayrimenkul alımlarında uygulanır. Gayrimenkulün niteliğine göre oranlar %1, %8 veya %18 olabilir. Örneğin, sıfır daire satın aldığınızda, satış fiyatına KDV eklenmiş olabilir. Alıcı için ek bir maliyet anlamına gelir. Ancak, ikinci el konutlarda genellikle KDV ödenmez, bu da bu tür alımları daha cazip hale getirir. Gayrimenkul alırken KDV durumunu bilmek, alıcılar için önemli bir unsurdur.
Gayrimenkul alım-satım süreçlerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir konu, Değer Artışı (Kazanç) Vergisidir. Vergi, satın alırken değil, satarken karşınıza çıkar. Eğer bir gayrimenkulü edinim tarihinden itibaren 5 yıl içinde satarsanız, alış ve satış arasındaki değer farkı için gelir vergisi ödemeniz gerekebilir. 5 yılı dolduran mülklerde değer artış kazancı vergisi uygulanmaz. Yani, eğer mülkünüzü 5 yıl boyunca tutarsanız, satış geliri üzerinden vergi ödeme yükümlülüğünüz ortadan kalkar. Örneğin, 2022’de 800.000 ₺’ye aldığınız evi 2025’te 1.200.000 ₺’ye satarsanız, 400.000 ₺ kazanç elde etmiş olursunuz. Bu durumda, belirli istisna tutarını (örneğin ~55.000 ₺) düştükten sonra kalan miktar üzerinden gelir vergisi ödemeniz gerekir.
Vergi / Harç Türü |
Kim Öder? |
Oran / Açıklama |
Tapu Harcı |
Alıcı & Satıcı |
Her biri %2 (Toplam %4) |
Döner Sermaye & Kadastro |
Alıcı / Taraflı |
Sabit, birkaç yüz ₺ |
KDV |
Alıcı |
%1–%18 (yeni konut/proje bazlı) |
Değer Artışı Vergisi |
Satıcı |
5 yıl içinde satışta, kazanç üzerinden |
İlginizi Çekebilir: Türkiye'de Gayrimenkul Alımında Yeni Kurallar Neler?