İstimlak Nedir? İstimlak Nasıl Yapılır?

Genellikle kamulaştırma olarak da adlandırılan bu süreçte, söz konusu gayrimenkul mal varlığına ilişkin haklar, devlet veya kamu kurumları tarafından resmi bir işlemle elde edilir. İstimlak işlemi, genellikle kamuya ait projeler için arazi veya mülk edinme sürecinde kullanılan bir yöntemdir. Bu süreçte, hak sahipleri adil bir şekilde tazmin edilirken, kamu yararı gözetilir ve hukuki süreçler takip edilir. İstimlak işlemi, Türk hukukunda belirli kanuni prosedürler doğrultusunda gerçekleştirilir ve hak sahiplerine yasal haklarına uygun bir şekilde tazminat ödenir.

 

İstimlak Nedir?

İstimlak, ülkemizde yaygın olarak karşılaşılan bir kavramdır. Özellikle kentsel dönüşüm projeleri kapsamında sunucu istimlak yöntemi hızla çoğalmıştır. İstimlak, kişiye ait taşınmaz malların kamulaştırma yoluyla, belli bir proje uygulanması için yapılan zorunlu satın alma işlemidir. Genellikle kamu yararı için gerçekleştirilen istimlak işlemleri, projeleri okul, yol, kamunun ortak kullanımı alanları gibi çeşitli alanlarla ilgili olabilir.

İstimlak, kişinin mülkiyet hakkına dokunulmasıyla beraber tartışmalı bir konu olabilir. Ancak kamu yararı gözetilerek yapılan bu işlemler, genellikle çeşitli projelerin hayata geçirilmesi için önemli bir adımdır. İstimlak, adeta taşınmaz malın sahibi tarafından istemeden veya istem dışında elinden alınması olarak da değerlendirilebilir.

İstimlak kavramı, ülkemizde etkin bir şekilde uygulanmakta olup, gerekli görülen durumlarda kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda, istimlak işlemleri  belirli projelerin uygulanmasına yönelik olarak yapılmaktadır.

 

İstimlak Nasıl Yapılır?

İstimlak, bir gayrimenkulün devlet tarafından kamulaştırılması işlemidir. Bu işlem, devletin belirli amaçlar doğrultusunda arazileri veya diğer gayrimenkulleri sahiplerinden belirli bir ücret karşılığında alma yetkisini ifade eder. İstimlak işlemi yapacak olan gayrimenkul kamulaştırma kanunu ise 2942 sayılı 1. maddesi şöyledir: araziler, için sınırları ayırmaya, yeterli araçlarla sınırlanmış ve belirlenmiş yüzeyler ve onların ayrılmaz bütünleyicileri, tapu sicilinde müstakil ve daimi olmak üzere ayrıca kaydedilen hakları devlet kamu gücünü kullanarak gayrimenkullere sahiplerine belirli ücret karşılığı kamulaştırma işlemine tutabilmektedir.
- İstimlak işlemi  halkın yararına olan projeleri hayata geçirmek için uygulanmaktadır. Örneğin, bir konut projesi veya altyapı çalışması için gerekli olan arazilerin kamulaştırılması bu işleme örnek olarak verilebilir.
- Kamulaştırma işlemi, sahipliğe dayalı bir hak olduğundan, sahiplerin haklarının korunması ve devletin adil bir şekilde tazminat ödemesi gerekmektedir. Bu nedenle, kamulaştırma işlemleri genellikle belirli yasal süreçlere tabi tutulmaktadır.
- İstimlak işlemi genellikle uzun ve karmaşık bir süreç olabilir. Bu nedenle, bu tür işlemlerle karşılaşan kişilerin profesyonel destek alması ve haklarını korumak adına yasal süreçleri yakından takip etmeleri önemlidir.
İstimlak işlemi, devletin kamusal hizmetleri yürütebilmek ve toplumsal yararı sağlayabilmek amacıyla kullanabileceği bir araçtır. 

 

İstimlak Sürecine Karşı Çıkılabilir Mi? İstimlak Davası Nedir?

İstimlak süreci bayındırlık veya iskan bakanlığı tarafından başlatılır ve mülk sahibine verilen değer üzerinden tazminat ödenir. Bununla birlikte, mülk sahibi teklifi kabul etmek zorunda olmamakla birlikte, red edebilir.
Emlak sahibi, istimlak sürecinde kendi emlakının değerini düşük bulursa, itiraz etme ve mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Mahkeme, emlak yerine giderek, bir bilirkişi atayarak detaylı bir değerlendirme yapar ve sonuçta emlak değerini raporlar. Bu değerleme sürecinde, emlakın konumu, durumu, büyüklüğü, çevresel faktörler ve diğer koşullar incelenir.
Mülk sahibi, uzmanların belirlediği değeri kabul etmeyebilir. Bu durumda, mahkeme devreye girer ve emlak sahibi ile kamu arasında adil bir ücret belirlenmesine yardımcı olur. Mülk sahibi, kamulaştırma bedeli konusunda mahkemenin kararını kabul etmezse, süreci mahkemeye götürebilir ve hakkını yasal yollardan arayabilir.

Özetle, istimlak sürecine karşı çıkmak mümkündür ve mülk sahibi, mülkünün gerçek değeri üzerinden adil bir bedel almak için yasal haklara sahiptir. Ancak, sürecin tamamlanması durumunda mülk sahibi belirlenen bedeli kabul etmek zorunda değildir ve mahkeme yoluna başvurabilir. İstimlak süreci, mülk sahibinin haklarını koruyan ve adil bir bedel belirlenmesine yardımcı olan bir yasal süreçtir. 

 

İstimlak Sürecinde Mülkü Geri Alabilmek Mümkün Mü?

Eğer kamulaştırma işlemi onaylanırsa, bedel mülk sahibine ödenir. Ancak, bu karardan sonra, 5 yıl içinde, bu alanda kamulaştırma yapmak isteyen daire sahibi hiçbir şekilde işlem yapmazsa, mülkü geri satın alma hakkına sahiptir. Yalnızca bu miktara ek olarak, geçen süreye göre artırılarak, mülk geri alınabilir.

Eğer 5 yıl dolarsa, en geç 1 yıl içinde satın alma işlemlerinin bitirilmesi gerekmektedir. Bu süre içinde ek faizle birlikte mülk sahibi, mülkü geri alabilir ve tekrar mülk sahibi olma hakkını elde edebilir.

 

İstimlak Bedeli Sorgulama Nasıl Yapılır?

İstimlak bedeli sorgulama işlemi, tapu ve kadastro bilgileri üzerinden online olarak yapılabilmektedir. Bu işlemi gerçekleştirmek için öncelikle ilgili belediye veya devlet kurumlarının resmi web sitesine giriş yapmanız gerekmektedir. Site üzerinde  "İstimlak Bedeli Sorgula" veya benzeri bir seçenek bulunmaktadır.

Sorgulama yaparken taşınmazın adresi veya parsel numarası gibi bilgileri girmeniz istenir. Ardından sistem, ilgili veritabanında kayıtlı olan istimlak bedeli bilgilerini size sunacaktır. Bu sayede taşınmazınızın üzerindeki istimlak bedeli hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Eğer online sorgulama işlemi yapamıyorsanız, ilgili belediye veya kadastro müdürlüklerine giderek de istimlak bedeli sorgulaması yapabilirsiniz. Bu durumda, taşınmazın tapusu veya diğer belgeleriyle birlikte ilgili kuruma başvurmanız gerekmektedir.

İstimlak bedeli sorgulama işlemi ücretsiz olarak sunulmaktadır. Ancak bazı belediyeler veya kurumlar bu hizmet için belirli bir ücret talep edebilir. Bu nedenle sorgulama işlemi öncesinde ilgili kurumun internet sitesinden veya müşteri hizmetlerinden ücret bilgisini almanızda fayda vardır.

 

İstimlak Bedeli Hesaplama

İstimlak bedeli hesaplama işlemi, taşınmazın türü, ölçüsü, değeri gibi tüm özellikleri göz önünde bulundurularak gerçekleştirilir. Her özellik ayrı ayrı incelenir ve vergi beyanı için resmi makamlar tarafından belirlenen değerlendirmeler dikkate alınır. Özellikle arsalar için, istimlak tarihinden önceki benzer amaçlı satışlardan faydalanılarak satış değeri belirlenir.

İstimlak bedeli hesaplanırken, taşınmaz mal veya kaynağın özellikleri yanı sıra sağlayacağı net getiri de dikkate alınır. Resmi birim fiyatlar, yapım maliyeti hesaplamaları ve yıpranma payı gibi koşullar da göz önünde bulundurularak istimlak bedeli belirlenir.